اگر این عمل را به ادا درآوردن و تمسخر دیگران فرونکاهیم و صرفا آن را شیوه و الگوی نمایش برای سرگرمی و خنده فرض کنیم این شکل از نمایشهای طنز در میان مردم ما طرفداران زیادی داشته است. این جنس از طنازیهای نمایشی یک نوع شوخی دراماتیک با اشخاص حقیقی و حقوقی است که به واسطه تاویل کاریکاتوری و اغراقشده از آنها واجد ظرفیتهای کمیک بالایی است. مصداق این برنامه مجموعه طنز خندهبازار بود که در نوروز امسال از شبکه سوم پخش شد و به شوخی با برنامههای تلویزیون از جمله نود، هفت، دو قدم مانده به صبح، قویترین مردان ایران و برنامههای صبحگاهی و آشپزی تلویزیون میپرداخت.
این برنامه از این حیث جذاب و پرمخاطب بود که برنامههای جدی تلویزیونی را دستمایه طنز خود قرار داده بود و در واقع یک نوع خودانتقادی تلویزیون محسوب میشد که این بار به سراغ برنامهها و همکاران خود رفته تا با آنها شوخی کند. راز جذابیت این برنامه را باید در مابهازای بیرونی همین برنامههایی دانست که در تلویزیون بهطور جدی در حال پخش است. نویسندگان «خندهبازار» به بهانه نقد برنامههای سیما به «هفت»، «نود»، «آموزش آشپزی»، «اخبار هواشناسی»، «مسابقه مردان آهنین»، «دو قدم مانده به صبح» سرک کشیدهاند و با آنها شوخی کردهاند. لحن این شوخیها تا هجو برخی از این برنامهها و مسائلی که در آن مطرح میشود پیش رفت که البته ماهیت این نوع از کمدی است.
واقعیت این است که ساخت چنین برنامههای طنزی در گذشته مثلا در برنامه ساعت خوش نیز تجربه شده بود و بسیاری از مجموعههای جنگ نوروزی بخشی از آیتمهای خود را به این الگوی طنزپردازی اختصاص میدادند اما در خندهبازار کل ساختار برنامه به این جنس از طنزپردازی اختصاص داشت. فراتر از ایجاد لحظات شاد و مفرح و کارکردهای سرگرمکنندهای که این برنامههایی میتواند برای مخاطب ایجاد کند ساخت چنین برنامههایی میتواند به ترویج و تبلیغ فرهنگ نقدپذیری در جامعه نیز کمک میکند. بهترین شیوه ممکن در سطح اجتماعی برای بسط فرهنگ انتقادی و بالابردن آستانه تحمل همگان استفاده از زبان طنز است و چه خوب است که چنین برنامههایی در طول سال نیز در شکلهای گوناگون تهیه و تولید شود.
اگر این برنامهها مخاطبپسند بوده و رضایت تعداد زیادی از تماشاگران را در پی دارد، چرا فقط به ایام عید و مناسبتهای ویژه محدود شود؟ نیاز به شادی همواره یک نیاز اساسی و مهم برای هر انسان و جامعهای است. اتفاقا بیش از هر کس و هرنهادی این خود صدا و سیماست که از ساخت چنین برنامههایی سود میبرد و چهبسا انتقادات مطرحشده در این طنزها به بهبود کیفی برنامههای مختلف تلویزیونی کمک کند؛ ضمن اینکه به بسط فرهنگ انتقادپذیری و افزایش تحمل اجتماعی در جامعه منجر میشود. از مهمترین امتیازات و ویژگیهای برنامه خندهبازار شبیهسازی افراد به مجریان و گویندگان برنامههای مذکور بود.
بازیگران این مجموعه بهخوبی توانستند رفتارهای کلامی و حرکتی و حتی نوع صدای افرادی مثل فریدون جیرانی یا عادل فردوسیپور را در بیاورند. از آنجا که این نمایشهای تقلیدی به سراغ افراد شناختهشده و مشهور تلویزیونی رفت برای مخاطبان جذابیت داشت و این اتفاق میتواند درباره افراد مشهور دیگری هم رخ دهد. در واقع این نوع نمایشهای طنز را میتوان نوعی بدلکاری نقش و شخصیت دانست که با ذائقه مخاطبان ایرانی نیز همسویی خوبی دارد و تصویر جذاب و شیرینی از نمایش تقلیدی و بدلکاری کمدی ترسیم میکند.